Zeka bir bireyin öğrenebilme, öğrenilenden yararlanabilme, yeni durumlara uyabilme ve yeni çözüm yolları bulabilme yeteneğidir.
IQ (intelligence quotient) ise bir bireyin zekasını gösteren bir değerdir. Bu değer, zekayı ölçme amaçlı yapılan testler ile belirlenir.
1900’lu yılların başında kullanılmaya başlanan IQ kavramı, önceleri bir bireyin akıl yaşının biyolojik yaşına olan oranı olarak kabul edilmiştir.
Örneğin 18 yaşındaki bir kişinin zekasına sahip olan 15 yaşındaki bir bireyin IQ'su:
18/15 x 100 = 120 olarak hesaplanmıştır.
Günümüzde ise, IQ bir bireyin zeka testindeki başarısının diğer bireylerin aynı zeka testindeki başarısına kıyaslanması ile hesaplanır.
Ortalama IQ 100 olarak kabul edilir ve IQ değerleri standart sapması 15 olan bir çan eğrisine göre hesaplanır.
Örneğin bir bireyin zeka testindeki başarısı, aynı testi tamamlayan diğer kişilerin %84’ünden daha iyi ise, o bireyin IQ'su 115 kabul edilir.
Bu sitedeki zeka testi, 4 farklı kategoride olmak üzere toplam 12 sorudan oluşmaktadır. Her bir soruda bireyin başarısı o soruyu çözen diğer bireylerin sonuçları ile karşılaştırılır.
Örnek olarak bir soruyu yüzde 20 kişinin yanlış yanıtladığını, yüzde 30 kişinin boş bıraktığını, yüzde 50 kişinin ise doğru yanıtladığını varsayalım.
Bunu görsel olarak şu şekilde gösterebiliriz:
Eğer birey bu soruyu yanlış yanıtlamış ise, bu birey soruyu yanlış yanıtlayan yüzde 20’lik dilimde yer alıyor demektir. Fakat bireyin bu yüzde 20’lik dilimdeki kesin yeri belli değildir. Bu sebepten dolayı bu grubun ortalama değeri alınır ve bu bireyin bu soruda yüzde 10 kişiden daha iyi sonuç aldığı varsayılır:
Eğer birey bu soruyu boş bırakmışsa, bu birey soruyu boş bırakan yüzde 30’luk dilimde yer alıyor demektir. Fakat bireyin bu yüzde 30’luk dilimdeki kesin yeri belli değildir. Bu sebepten dolayı bu grubun ortalama değeri alınır (%15), bu soruyu yanlış yanıtlayan yüzde 20’lik dilim bu değere eklenir ve bu bireyin bu soruda yüzde 35 kişiden daha iyi sonuç aldığı varsayılır:
Eğer birey bu soruyu doğru yanıtlamış ise, bu birey soruyu doğru yanıtlayan yüzde 50’lik dilimde yer alıyor demektir. Bireyin bu yüzde 50’lik dilimdeki kesin yerini belirlemek için cevap verme süresine bakılır. Bireyin soruya cevap verme süresi o bireyin aynı soruya daha uzun sürede cevap verenlerin önüne geçmesini sağlar. Yüzde 40 kişinin aynı soruyu doğru fakat daha uzun sürede yanıtladığını varsayalım. Bu durumda birey bu soruda yüzde 90 kişiden daha iyi sonuç almış demektir.